KDV İSTİSNASI VE KAPSAMI
KDV’ne ilişkin düzenlemeler 25.10.1984 tarih ve 3065 sayılı “KDV Kanunu” ile yapılmaktadır. Söz konusu Kanunun 11-18. maddeleri ile KDV’ne ilişkin istisnalar düzenlenmiştir. 3065 sayılı Kanunun 13/d maddesinde yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizat teslimlerinin KDV’den müstesna olduğu belirtilmiştir.
3065 sayılı KDV Kanunu’nun 13/d maddesi: “Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri (Şu kadar ki, yatırım teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarihini veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar).”
Başta 3065 sayılı Kanun’unun 13/d maddesinde bahsi geçen “makine ve teçhizat”ın tanımı olmak üzere uygulamaya ilişkin açıklamalar 69 seri no.lu KDV Genel Tebliği ile yapılmıştır. Söz konusu KDV Genel Tebliği’nde makina ve teçhizat, “amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetler” olarak tanımlanmıştır. Sektörlerin yapısı itibariyle üretim faaliyetinin yanı sıra idari ve pazarlama gibi üretim dışı alanlarda kullanılan aynı cins sabit kıymetler ise bu kapsama girmemektedir. Örneğin mal veya hizmet üretiminde kullanılan bilgisayar makine ve teçhizat olarak değerlendirilebilirken, üretim dışı alanlar (muhasebe, pazarlama, satış gibi) için temin edilen bir bilgisayar makine ve teçhizat olarak değerlendirilmemektedir.
Bahse konu Tebliğ çerçevesinde;
• Sarf malzemeleri,
• Yedek parçalar,
• Hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye,
koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar
• Taşıt araçları [otomobil, panel, arazi taşıtı, otobüs (Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile
bunların bağlı kuruluşları ve hisselerinin tamamına sahip oldukları şirketlerce şehir içi
yolcu taşımacılığında kullanılmak üzere iktisap edilecek olanlar hariç), minibüs, kamyonet,
kamyon, treyler ve çekici (Euro I ve Euro II normlarına uygun yeşil motoru haiz olanlar
hariç) gibi]
• Hava, deniz ve demiryolu taşıma araçları (Katma Değer Vergisi Kanununun 13/a maddesi
hükmü çerçevesinde istisna uygulanabilmektedir.)
KDV istisnası kapsamı dışındadır.
Ancak; yüklü ağırlığı 45 tonu geçen off road truck tipi kamyonlar ile karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar, madencilikte kullanılan damperli kamyonlar, frigorifik kamyonlar, forkliftler, iş makinaları, vinçler, tarım makinaları, hastane yatırımlarında kullanılan ambulanslar, apron araçları ve benzerlerinin teslim ve ithalinde KDV istisnası kapsamında işlem yapılabilmektedir.
UYGULAMA SÜRECİ
- Yatırımcıların, 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 13/d maddesi hükmü çerçevesinde KDV istisnasından faydalanabilmeleri için öncelikle Ekonomi Bakanlığı ya da Bakanlığın yetkilendirdiği idareler tarafından düzenlenmiş bir yatırım teşvik belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Ekonomi Bakanlığı veya yetkili idare, yürürlükte bulunan “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” hükümleri çerçevesinde, yatırım teşvik belgelerine ekli listelerinde makine ve teçhizat tanımına giren sabit kıymetleri belirleyerek liste üzerine hangi kalemlerin KDV istisnasından faydalanabileceğine ilişkin bir şerh derç eder.
- Yatırım teşvik belgesi eki listelerde yer alsa dahi, katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar ile makine ve teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak olanlara yapılacak makine ve teçhizat teslimlerinde istisna uygulanamamaktadır.
Bu itibarla, istisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcıların, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, katma değer vergisi mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacaklarına dair bir yazı almaları gerekmektedir.
Yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcı, KDV Kanununun 13/d maddesinde düzenlenen istisnadan faydalanmak üzere vergi dairelerine dilekçe ile başvurarak bahse konu yazının kendilerine verilmesini talep ederler. Yatırımcının durumunun belirtilen şartlara uygun olmasının anlaşılması halinde kendisine aşağıdaki örnekte belirtilen yazı verilmektedir.
"......................................
İLGİ : ............tarihli dilekçeniz.
Dairemizde .......................... vergi kimlik numarası ile katma değer vergisi mükellefiyetiniz bulunmaktadır.
............tarih ve ................sayılı Yatırım Teşvik Belgesi eki listede KDV istisnasından faydalanılabileceği belirtilmiş bulunan makine-teçhizatın KDV mevzuatına göre indirim hakkı tanınan işlemlerle ilgili olduğu tespit edilmiştir.
Bu makine ve teçhizatın ithalinde ve tarafınıza tesliminde KDV Kanununun 13/d maddesi kapsamında istisna uygulanabilecektir.
İstisnanın uygulanmasında, ilgili Genel Tebliğlerdeki usul ve esaslara uyulmaması halinde gerekli müeyyidelerin uygulanacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim."
- İstisnadan yararlanmak isteyen yatırımcıların; bağlı bulundukları vergi dairesinden aldıkları yazının noter veya YMM onaylı örneğini, teşvik belgesini ve teşvik belgesi eki makine ve teçhizat listesinin aslını satıcıya veya gümrük idaresine ibraz ederek istisna uygulanmasını talep etmeleri gerekmektedir.
Bu kapsamda işlem yapan satıcılar ve gümrük idareleri sabit kıymetin belgede istisna kapsamına giren mallar arasında yer aldığını belirledikten sonra katma değer vergisi uygulamaksızın işlem yapabilmektedirler. Ayrıca listenin uygun bir yerine satılan veya ithal edilen mal miktarını belirten
"Listenin ..... sırasındaki ...... adet makina ve teçhizat ....... tarih ve ...... sayılı fatura
/beyanname ile satılmıştır/ithali yapılmıştır." şerhi koyularak imza ve kaşe (gümrük idarelerinde mühür) tatbiki suretiyle onaylanmaktadır.
Bu şekilde şerh düşülen liste ile yatırım teşvik belgesinin birer fotokopisinin belge sahipleri tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanarak gümrük idarelerine veya satıcılara verilmesi gerekmektedir. Ayrıca, satıcıların kendilerine ibraz edilen onaylı vergi dairesi yazısını Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre saklamaları gerekmektedir
İstisna kapsamına giren makine ve teçhizatı teslim eden satıcılar, bu malların iktisabı dolayısıyla yüklendikleri katma değer vergilerini genel esaslara bağlı kalmak şartıyla indirim konusu yapabilmekte, indirimin mümkün olmaması halinde nakden veya mahsuben iade olarak talep edebilmektedir
BİLİNMESİ GEREKENLER
- Mal ve hizmet üreten yatırımcılar için KDV, tahsil edilen KDV’den indirilebilen bir vergidir. Bu nedenle, yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan KDV istisnasının net katkısı ödenmeyen KDV değildir. KDV istisnası, yatırım teşvik belgesi sahibine makine ve teçhizat temini esnasında ödenmesi gereken KDV için kaynak ayırma gerekliliğini ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla, KDV istisnasının net katkısı, yatırımcının yatırım teşvik belgesi olmadığı halde ayırması gereken kaynağın fırsat maliyeti olarak değerlendirilebilir.
- 24.12.2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Mal ve Hizmetlere Uygulanacak KDV Oranlarının Tespitine İlişkin Karar’ın eki (I) Sayılı Listeye 27.12.2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16.12.2011 tarihli ve 2011/2604 sayılı Karar ile eklenen 16. maddesi çerçevesinde Yatırım Teşvik Belgesine sahip mükelleflere, belge kapsamında makine ve teçhizatın finansal kiralama şirketi tarafından kiralanmasında KDV %1 olarak uygulanmaktadır.