Dahilde İşleme Rejimi

Dahilde işleme rejimi Türkiye’de üretim yapan şirketlerin dünya piyasalarında rekabet gücünü artırmak maksadıyla ihraç edilecek nihai ürünün ortaya çıkmasında kullanılacak hammaddelerin çeşitli vergilerden muaf ve istisna tutulmasına olanak sağlamaktadır.

2015/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi KARARI ve 2016/12 sayılı Dahilde İşleme Tebliği’ne göre rejim iki şekilde dizayn edilmiştir. Bunlardan ilki Dahilde İşleme İzni, ikincisi ise Dahilde İşleme İzin Belgesi’dir. Dahilde işleme rejimi kapsamında olmayan eşyalar dışındaki tüm ürünlerin ithalatı izin ve belge tanzimi suretiyle istisna ve muafiyetten yararlanmaktadır. Aşağıda dahilde işleme izni verilmeyecek eşya listesi dışında kalan ürünler rejim kapsamına girmektedir.

1. Dahilde İşleme İzni

İhraç amacıyla gümrük muafiyetli ithalata imkan sağlayan ve gümrük idaresince verilen izne Dahilde İşleme İzni denmektedir. Tebliğ’in 14. Maddesi kapsamında aşağıda belirtilen eşyanın ithalatına Dahilde İşleme İzni verilmektedir:

a)               (Değişik: R.G.-17/05/2011-27937) Elyaf, iplik, ham ve mamul mensucat (astar dahil) gibi temel tekstil hammaddeleri ile tekstil ve deri kimyasal maddeleri dışında kalan yardımcı maddelerin (tela, etiket, düğme, fermuar, çıtçıt, rivet, askı, kuşgözü, şerit, kordela, lastik vb.) ithalatını müteakip, ihraç ürünlerinin elde edilmesinde kullanılması,

b)              Kıymetli maden ve taşların, 32 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karar hükümleri çerçevesinde ithalatını müteakip, işlendikten sonra ihraç edilmek üzere işçiliğe tabi tutulması,

c)               Eşyanın korunması, görünüş ya da satış kalitesinin iyileştirilmesi, yeniden dağıtım veya yeniden satış için hazırlanmasına yönelik işlemler,

ç)               Eşyanın montajı, kurulması, diğer eşyayla birleştirilmesi, bir araya getirilmesi veya ihraç edilecek eşyanın tamamlanması dahil olmak üzere işçiliğe tabi tutulması,

d)              Eşyanın yenilenmesi ve düzenli hale getirilmesi dahil olmak üzere tamir edilmesi veya boyanması,

e)              Eşyanın elden geçirme ve ayarlar da dahil olmak üzere onarımı,

f)               (Değişik: R.G.-1/7/2009-27275) Eşyanın baskı işlemine tabi tutulması, asorti edilmesi, etiketlenmesi, ambalajlanması, temizlenmesi, elenmesi, fiziksel boyutunun değiştirilmesi, kavrulması veya kabuğundan ayrılması,

g)               Fide ithalatını müteakip, ihraç edilmek üzere kesme çiçek yetiştirilmesi,

ğ)               (Değişik: R.G.-02/05/2018-30409) Çelik filmaşin ithalatını müteakip, ihraç edilmek üzere çivi ve sıcak çekme siyah tel üretimi,

h) Rulo sacın ithalatını müteakip, ihraç edilmek üzere kesilmiş sac elde edilmesinde kullanılması,

ı)                (Değişik: R.G.- 17/05/2011-27937) Bedelsiz olarak ithal edilen eşyanın işleme faaliyetine tabi tutulması (Tarım ürünlerindeki bedelsiz ithalat, Savunma Sanayi Projeleri kapsamında bedelsiz ithalat ile 8531.20.40 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alan “Aktif matris sıvı kristal tertibatlı olanlar (LCD)” isimli maddenin bedelsiz ithalatı hariç olmak üzere).

Dahilde işleme İzinleri Gümrük İdarelerince verilmektedir.

2. Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB)

Gümrük idaresince verile Dahilde İşleme İzni kapsamı dışındaki tüm işlemler için Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) tanzim edilmektedir.  Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) alabilmek için Ticaret Bakanlığı’na nitelikli sertifika sahibi ve yetkilendirmiş kişinin kapasite raporu uyarınca hammadde ve ithalat veri girişini gerçekleştirmesi ve sarfiyat tablosunu oluşturarak müracaatta bulunulması gerekmektedir.

DİİB/Dİİ süresi sektörüne göre azami 12 aydır.Ancak, gemi inşaa, komple tesis v.b. ile üretim süreci 12 ayı aşan ürünler ve savunma sanayi alanına giren ürünlerin ihracına ilişkin düzenlenen belgenin/iznin süresi, proje süresi kadar tespit edilebilir.  Söz konusu sürenin başlangıcı, DİİB/Dİİ tarihidir. Süre sonu ise, belge/izin süresi (ek süre, haklı ve mücbir sebep ile fevkalade hallere ilişkin süreler dahil) bitiminin rastladığı ayın son günüdür.

DİİB/Dİİ kapsamında işlem görmüş ürünün ihracatı, belge/izin sahibi firma tarafından yapılabileceği gibi, başka bir ihracatçı aracılığı ile de Borçlar Kanununun doğrudan ya da dolaylı temsil hükümlerine göre tayin edilmiş olmak kaydıyla, temsilci aracılığıyla da yapılabilir. Ancak, elektronik ortamda düzenlenen dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki işlemler için önceden ilgili bölge müdürlüğünden izin alınması gerekir.

Telafi Edici Vergi (TEV)

Dahilde İşleme Rejimi mantığında bir mal gayri milli olarak yurda girer, dolaşır ve gayri milli olarak yurt dışı edilir. Bunun nedeni ise Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ithal edilen mal gümrük vergileri ödenmeksizin teminata bağlanmak sureti ile kullanılması ve bu ithalatın karşılığında ihracatının yapılacak olmasıdır. Çünkü gümrük vergileri ödenmiş mal millileşmiş maldır.

Üçüncü ülke menşelibir eşyanın DİİB kapsamında ithal edildikten sonra üretim sürecini müteakip ihraç ürünü olarak AB üyesi ülkelere, serbest ticaret anlaşması imzaladığımız ülkelere, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna veya Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonuna taraf olan ülkelere ihraç edilmesi halinde, ithal edilen eşya ile ilgili vergi ihracat sırasında ödenir.

Avrupa Birliği anlaşmaları çerçevesinde , bu ülkelere yapılacak olan ihracata konu olan ürünlerin menşei , ihracat sırasında düzenlenecek olan serbest dolaşım belgelerinin türünü belirler. AB, STA, EFTA, Çapraz kümülasyona tabi olan ülkelere ihracat yaparken düzenlenmesi gereken ATR, EUR1, EUROMED, Fatura Beyanı belgeleri aynı zamanda bir malın menşeini ifade ettiğinden bu serbest dolaşım belgelerini düzenlemek sureti ile ihracat yapılması sırasında ihraç konusu malları oluşturan girdilerinin vergilerinin ödenmiş yani diğer bir ifade ile ihraç malının millileşmiş olması şartı aranmaktadır. Buradan çıkışla, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edilen ürün ve/veya ürünlerden elde edilen ihraç ürününün AB, STA, EFTA, Çapraz kümülasyona tabi olan ülkelere ihracı sırasında Telafi Edici Vergi adı altında ithalat sırasında muaf tutulan gümrük vergisi tahsil edilmektedir.

Üçüncü ülkelerden Dİİ/DİİB kapsamında temin edilen mal serbest ticaret anlaşması olan ülkelere ihraç edildiğinde ödenmemiş gümrük vergisi (telafi edici vergi) doğmuş olup, Dİİ/DİİB taahhüdü kapama esnasında TEV ödenmesi gerekmektedir.